Δεν σου δίνεται κάθε μέρα η ευκαιρία να σώσεις τη ζωή κάποιου συνανθρώπου σου, αλλά αυτό ακριβώς κάνεις κάθε φορά που δίνεις αίμα. Η εθελοντική αιμοδοσία αποτελεί κορυφαία πράξη ανθρωπισμού και κοινωνικής ευθύνης. Είναι μια προσφορά αγάπης, ζωής και ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός (Ε.Ε.Σ.) όπου υπάρχει ανάγκη, είναι εκεί, για να προσφέρει στον άνθρωπο. Η κυρία Μαρία Κουρκουλάκου, Νοσηλεύτρια-Εκπαιδεύτρια, Συντονίστρια Εθελοντικών Αιμοδοσιών και Διαχείρισης μονάδων αίματος, συλλογής, επεξεργασίας και ανάλυσης δεδομένων του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, μας εξηγεί πώς το αίμα είναι ένα δώρο ανεκτίμητης αξίας.

Από πότε ξεκίνησε το εθελοντικό έργο του ο ΕΕΣ; Ποιος είναι ο στόχος και σε ποιες ομάδες ανθρώπων απευθύνεται;
Ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός έχει ξεκινήσει το εθελοντικό του έργο από πολύ παλιά. Το 1877 ιδρύεται ως επίκουρος σύλλογος των τραυματιών πολέμου και αρχίζει αμέσως το εθελοντικό του έργο για την περίθαλψη των τραυματιών των νοσούντων και όσων έχουν ανάγκη καθώς και τη χορηγία ιατρικής θεραπείας και περιποίησης σε όλα τα πεδία (νοσοκομεία, πεδία μάχης, χειρουργεία, νοσοκομεία κλπ). Σε όλες τις εκφάνσεις της δράσης και της προσφοράς του ο ΕΕΣ θεμελιώνεται πάνω στη μακρόχρονη εμπειρία του, σε ανθρωπιστικές αξίες που παραμένουν αδιαπραγμάτευτες με στόχο να ανακουφίσει ο καθένας όσο περισσότερους ανθρώπους μπορεί. Αυτές οι αξίες η αμεροληψία η ουδετερότητα, ο εθελοντισμός, η ενότητα, η παγκοσμιότητα, ο ανθρωπισμός και η ανεξαρτησία προσφέρονται διαχρονικά σε κάθε άνθρωπο που έχει ανάγκη. Αυτές τις αξίες κρατάμε ως ΕΕΣ μέσα μας και μοιραζόμαστε γύρω μας , μεταφέροντας το μήνυμα της αγάπης και της αλληλεγγύης. Σε καιρό ειρήνης, το εθελοντικό έργο του ΕΕΣ, είναι πολυποίκιλο πολύ σπουδαίο και σημαντικό και ο παραπάνω στόχος καλύπτεται από τους καταστατικούς σκοπούς του ΕΕΣ οι οποίοι υλοποιούνται από τους Τομείς Υγείας, Κοινωνικής Πρόνοιας και Σαμαρειτών, Διασωστών & Ναυαγοσωστών, και Νεότητας.
Απευθύνεται σε όλες τις πληθυσμιακές και ηλικιακές ομάδες και βάση της διαθεσιμότητας και της επιλογής τους, οι εθελοντές αφού εκπαιδευτούν κατάλληλα, προσφέρουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στο αντικείμενο που εκπαιδεύτηκαν και τους ταιριάζει, ώστε να αισθάνονται ηθική ικανοποίηση, να είναι οι ίδιοι χαρούμενοι και δημιουργικοί.
Όσο λοιπόν θα υπάρχουν άνθρωποι που υποφέρουν και έχουν ανάγκη, θα υπάρχουν και άνθρωποι που θα βοηθούν και θα απαλύνουν τον πόνο τους.
Ότι αφορά την αιμοδοσία έχω να προσθέσω ότι η πρώτη υπηρεσία αιμοδοσίας της χώρας μας καθιερώθηκε και οργανώθηκε από τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό από τον αείμνηστο Μαθιό Μακκά το 1935 και βάσταξε επάνω της όλο το βάρος του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Ο ΕΕΣ σήμερα, ως αρωγός του κράτους οργανώνει εξορμήσεις εθελοντικής αιμοδοσίας εκτός νοσοκομείων, όπως συστήνεται και από τον ΠΟΥ, ώστε να συμβάλλει στην επάρκεια αίματος της χώρας μας.

Πώς γίνεται η διαδικασία της αιμοδοσίας; Πόσος χρόνος απαιτείται;
Η όλη διαδικασία της Αιμοδοσίας περιλαμβάνει μερικά απλά βήματα και κρατάει περίπου 15 λεπτά ενώ η αιμοδοσία αυτή κάθε αυτή μόνο 5 λεπτά : Ο εθελοντής αιμοδότης θα πρέπει να έχει προετοιμαστεί κατάλληλα για να δώσει αίμα , να έχει πάρει ένα ελαφρύ γεύμα την ημέρα της αιμοδοσίας και να έχει πιει μισό επιπλέον λίτρο νερό, καθώς και την προηγούμενη ημέρα να έχει κοιμηθεί καλά τουλάχιστον 6 ώρες. Απαραίτητα έγγραφα είναι η ταυτότητα ή οποιοδήποτε έγγραφο ταυτοποίησης (πχ διαβατήριο, άδεια οδήγησης κλπ) και το ΑΜΚΑ. Στη συνέχεια συμπληρώνει ένα ερωτηματολόγιο με τα στοιχεία του και αφού μετρηθεί η αρτηριακή πίεση ο σφυγμός η θερμοκρασία και η αιμοσφαιρίνη, ο γιατρός θα εξετάσει μαζί τις απαντήσεις στο ερωτηματολόγιο αξιολόγησης της υγείας και θα επιβεβαιώσει ότι είναι κατάλληλος για να αιμοδοτήσει. Η φλεβοκέντηση είναι εντελώς ανώδυνη και μια εκπαιδευμένη νοσηλεύτρια καθώς και εκπαιδευμένοι εθελοντές ΕΕΣ θα παρακολουθήσουν τον αιμοδότη για να βεβαιωθούν ότι είναι άνετα, κατά τη διαδικασία της αιμοδοσίας. Μετά την αιμοδοσία παρέχονται ελαφριά σνακ και χυμός , νερό, και ο εθελοντής αιμοδότης ξεκουράζεται για 10 λεπτά.
Ποιος μπορεί να δώσει αίμα και πόσο συχνά;
Όσοι είναι καλά στην υγεία τους, άνδρες και γυναίκες, μπορούν να αιμοδοτήσουν από ηλικίας 17 ετών μέχρι 67. 17 ετών με γονική συναίνεση. Άνδρες μπορούν να αιμοδοτούν κάθε 3 μήνες και οι γυναίκες κάθε 4 μήνες.
Πόση ποσότητα αίματος αφαιρείται σε κάθε αιμοδοσία;
Η πραγματική ποσότητα αίματος που αφαιρείται είναι 350-450 ml.

Πώς μπορεί η δωρεά αίματος να επηρεάσει την υγεία μας;
Η δωρεά αίματος είναι πολύ σημαντική όχι μόνο γιατί σώζονται ζωές , αλλά και για την υγεία του αιμοδότη. Σύμφωνα με μελέτες μειώνει τον κίνδυνο εγκεφαλικών επεισοδίων, μειώνει τον κίνδυνο εμφράγματος, βελτιώνει τη ροή του αίματος, μειώνει την εμφάνιση καρκίνου μειώνει τις βλάβες στα τοιχώματα των αγγείων. Γίνεται δωρεάν έλεγχος για μολυσματικές ασθένειες, αρτηριακής πίεσης, αιματοκρίτη, αιμοσφαιρίνης. Υπάρχει δυνατότητα κάλυψης σε περίπτωση ανάγκης. Η προσφορά και ειδικά η προσφορά του αίματος δίνει στον αιμοδότη το αίσθημα της χαράς της αλληλεγγύης και του αλτρουισμού προς τον συνάνθρωπο.
Υπάρχει κίνδυνος μετάδοσης μολυσματικών ασθενειών στον αιμοδότη από τα αναλώσιμα που χρησιμοποιούνται στην αιμοδοσία;
Όχι δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος μετάδοσης μολυσματικών ασθενειών στον αιμοδότη. Όλα τα υλικά που χρησιμοποιούνται είναι αποστειρωμένα και ατομικά για τον κάθε εθελοντή αιμοδότη.
Υπάρχει αρκετή κάλυψη αναγκών αίματος;
Δυστυχώς οι ανάγκες στη χώρα μας είναι πολύ αυξημένες και εισάγουμε από την Ελβετία τον Ελβετικό Ερυθρό Σταυρό, περίπου 25.000 μονάδες αίματος. Ειδικά οι πολυμεταγγιζόμενοι ασθενείς, άτομα με μεσογειακή αναιμία και ιδιαίτερες παθήσεις αίματος χρειάζονται συστηματικά και σταθερά μεταγγίσεις που θα τους εξασφαλίσουν την επιβίωσή τους. Ο αριθμός αυτός ευελπιστούμε να μειωθεί με τις συστηματικές και στοχευμένες αιμοδοσίες, με την οργάνωση και τον συντονισμό των αιμοδοσιών, καθώς και με την ενημέρωση των πολιτών, αλλά παράλληλα και των μαθητών από το Δημοτικό μέχρι και των φοιτητών στα Πανεπιστήμια.

Πόσο καιρό μπορεί να φυλαχτεί το αίμα που προσφέρουμε;
Το αίμα μέσα στο ασκό-φιάλη που συλλέγεται περνάει στη διαδικασία επεξεργασίας (που γίνεται στο ΕΚΕΑ) και μπορεί να φυλαχτεί για ορισμένο διάστημα. Αφού περάσει από τη διαδικασία της κλασματοποίησης και χωριστεί στα συστατικά του, στα ερυθρά αιμοσφαίρια, στα αιμοπετάλια και στο πλάσμα μπορεί να φυλαχθεί ανάλογα. Τα ερυθρά φυλάσσονται σε ψυγείο περίπου 1 μήνα Τα αιμοπετάλια 5 ημέρες, ενώ το πλάσμα φυλάσσεται στην κατάψυξη για 1 χρόνο.
Πόσες φιάλες αίματος χρειάζεται ένα περιστατικό για να αντιμετωπιστεί; Για παράδειγμα στα τροχαία ατυχήματα.
Τα περιστατικά ποικίλουν και είναι εξατομικευμένα σχετικά με το πόσες φιάλες αίματος χρειάζονται κάθε φορά. Πραγματικά είναι πολύ φοβερό το ποσό αίματος που χρειάζεται ένας πού σοβαρά πολυτραυματίας από τροχαίο ατύχημα. Μπορεί να χρειαστεί και 50 φιάλες αίμα. Ασθενείς με προγραμματισμένα χειρουργεία, ασθενείς με χαμηλό αιματοκρίτη προς διερεύνηση, ασθενείς με ογκολογικά περιστατικά και ιδιαίτερες παθήσεις αίματος χρειάζονται συνεχείς καλύψεις που μόνο οι εθελοντές αιμοδότες θα μπορέσουν να καλύψουν τις ανάγκες γιατί το αίμα δεν παράγεται ούτε κατασκευάζεται μόνο προσφέρεται από άνθρωπο σε άνθρωπο.

Πώς μπορεί κάποιος να γίνει εθελοντής δότης μυελού των οστών;
Για την εγγραφή εθελοντή δότη μυελού των οστών απαραίτητα είναι η ηλικία 18-45 ετών, η συμπλήρωση συγκεκριμένου ερωτηματολογίου – ιστορικού εθελοντή δότη και δείγμα στοματικού επιχρίσματος από των εσωτερική πλευρά του μάγουλου. Οι πιθανότητες να βρεθεί συμβατός δότης είναι 1:20.000. Άτομα με λευχαιμίες λεμφώματα και ιδιαίτερες παθήσεις αίματος θεραπεύονται δίνοντας μυελό των οστών. Σε περίπτωση που βρεθεί συμβατό το δείγμα του δότη με τον δέκτη τότε γίνεται στο δότη ένας πλήρης αιματολογικός έλεγχος και αν βρεθεί εκεί εκατό τοις εκατό συμβατός τότε αποφασίζει αν θα προχωρήσει την δωρεά μυελού των οστών που στην προκειμένη περίπτωση επειδή η τεχνολογία έχει αρκετά προχωρήσει μπορεί να γίνει με το μηχάνημα κυτταροαφαίρεσης και διαδικασία όπως ακριβώς και η αιμοδοσία. Η διαφορά είναι ότι συλλέγονται προγονικά κύτταρα από το ένα χέρι ενώ το υπόλοιπο αίμα επιστρέφει στο σώμα από το άλλο χέρι και η διαδικασία κρατάει περίπου 3 ώρες.
Γιατί είναι σημαντικό να δίνουμε αίμα;
Είναι σημαντικό να δίνουμε αίμα γιατί υπάρχουν αρκετά οφέλη όχι μόνο στον αιμοδότη όπως αναφέραμε για την υγεία του και στον ασθενή, αλλά γενικά τα οφέλη επεκτείνονται στην κοινωνία δημιουργώντας το πνεύμα του εθελοντισμού, της αγάπης, της αλληλεγγύης και της προσφοράς.
Ποιες είναι οι δράσεις που έχετε οργανώσει μέσα στον Ιανουάριο για την αιμοδοσία και την λήψη δείγματος για μυελό των οστών;
Για τον Ιανουάριο έχουμε οργανώσει και συντονίσει 13 αιμοδοσίες και παράλληλα με λήψη δείγματος μυελού των οστών μόνο στην Αθήνα, ενώ συνεχίζονται και οι δράσεις κινητοποίησης για εθελοντική αιμοδοσία και στα περιφερειακά τμήματα του ΕΕΣ σε όλη την Ελλάδα.

Συνέντευξη: Μαρία Κρασσά (editor, artandyou.gr team)